ความหมายของประสิทธิภาพและประสิทธิผล
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลเป็นคำที่นำมาใช้กันอย่างแพร่หลาย ซึ่งจะขอนำเสนอความหมายของคำทั้งสองดังนี้
ความหมายของประสิทธิภาพ
สามารถให้ความหมายใน 2 ลักษณะ ได้แก่ความหมายเชิงเศรษฐศาสตร์ และความหมาย
เชิงสังคมศาสตร์
1. ความหมายเชิงเศรษฐศาสตร์
สมศักดิ์ คงเที่ยง (ม.ป.ป., 61) ได้ให้ความหมายของคำว่า ประสิทธิภาพ หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณทรัพยากรที่ใช้กับปริมาณผลผลิตที่เกิดจากกิจกรรมหรือโครงการ กล่าวคือ ประสิทธิภาพจะแสดงถึงความสามารถในการผลิต และความคุ้มค่าของการลงทุน
ประสิทธิภาพ หมายถึง การใช้ทรัพยากรในการดำเนินการใด ๆ ก็ตามโดยมีสิ่งมุ่งหวังถึงผลสำเร็จ และผลสำเร็จนั้นได้มาโดยการใช้ทรัพยากรน้อยที่สุด และการดำเนินการเป็นไปอย่างประหยัด ไม่ว่าจะเป็นระยะเวลา ทรัพยากร แรงงาน รวมทั้งสิ่งต่างๆ ที่ต้องใช้ในการดำเนินการนั้นๆ ให้เป็นผลสำเร็จ และถูกต้อง (http://th.wikipedia.org )
ประสิทธิภาพ หมายถึง คำตอบที่ทำให้ทราบว่าการดำเนินงานนั้นได้ผลคุ้มค่ากับต้นทุนหรือไม่ และมีแนวทางที่ดีกว่า ที่จะทำให้บรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้หรือไม่เพียงใด อีกนัยหนึ่งประสิทธิภาพหมายถึง การพิจารณาผลผลิต ที่เป็นไปตามเป้าหมายแล้ว ว่าวิธีการผลิตใดเสียต้นทุนต่ำกว่าหรือประหยัดกว่า (จงกล ทองโฉม, http://gotoknow.org/blog/jongkolt/86944)
คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ให้ความหมายประสิทธิภาพ หมายถึง อัตราส่วนระหว่างผลผลิตหรือผลงานกับการใช้ทรัพยากร
ฐิตินันท์ สุวรรณศิริ ได้กล่าวถึงนักวิชาการที่ให้ความหมายของคำว่าประสิทธิภาพไว้ดังนี้
ยุวนุช กุลาตี (2548) ให้ความหมายประสิทธิภาพ หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่นำเข้า(Input) และผลลัพธ์ที่ออกมา(Output) เพื่อสร้างให้เกิดต้นทุนสำหรับทรัพยากรต่ำสุดซึ่งเป็น การกระทำ อย่างหนึ่งที่ถูกต้อง (Doing things right) โดยคำ นึงถึงวิธีการ (Means)ใช้ทรัพยากร (Resources)ให้เกิดการประหยัดหรือสิ้นเปลืองน้อยที่สุด
เอลมอร์ ปีเตอร์สันและอี กลอสวีนอร์ พลอแมน (Elmore Peterson and E. Grosvenor Plawmam 1953) กล่าวว่า ประสิทธิภาพสูงสุดในการบริหารงานทางธุรกิจ หมายถึง ความ สามารถในการผลิตสินค้าหรือบริการในปริมาณและคุณภาพที่เหมาะสมและต้นทุนน้อยที่สุดโดยคำนึงถึงองค์ประกอบ 5 ประการ คือ ต้นทุน (Cost) คุณภาพ (Quality) ปริมาณ (Quantity) เวลา (Time) วิธีการ (Method) ในการผลิต
เฮอร์เบิร์ต เอ. ไซมอน (Herbert A. Simon 1960, 180-181) กล่าวว่า ถ้างานใดมีประสิทธิภาพสูงสุด ให้ดูจากความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยนำเข้า (Input) กับผลิตผล (Output) ที่ได้รับออกมา ซึ่งสรุปได้ว่าประสิทธิภาพเท่ากับผลผลิต
ถ้าเป็นหน่วยงานราชการของรัฐ จะบวกความพึงพอใจของผู้รับบริการเข้าไปด้วยเขียนเป็นสูตรได้ดังนี้
E = (0-I) + S
E = ประสิทธิภาพของงาน (Efficient)
O = ผลผลิตหรือผลงานที่ได้รับออกมา (Output)
I = ปัจจัยนำเข้าหรือทรัพยากรทางการบริหารที่ใช้ไป (Input)
S = ความพึงพอใจในผลงานที่ออกมา (Satisfaction)
กูด (Good 1973 , อ้างถึงใน บุญหนา จิมานังและฤดี แสงเดือนฉาย, 5 ) หมายถึงความสามารถที่จะทำให้เกิดผลสำเร็จตามความปรารถนาโดยใช้เวลาและความพยายามเพียงเล็กน้อยก็สามารถทำให้ผลงานที่ได้สำเร็จได้อย่างสมบูรณ์
2. ความหมายเชิงสังคมศาสตร์
แนวความคิดในเรื่องประสิทธิภาพในการปฏิบัติในเชิงสังคมศาสตร์จากเว็บไซต์
http://isc.ru.ac.th/data/PS0001274.doc หมายถึง ปัจจัยนำเข้าซึ่งพิจารณาถึง ความพยายาม
ความพร้อม ความสามารถ ความคล่องแคล่งในการปฏิบัติงาน โดยพิจารณาเปรียบเทียบกับผลที่ได้ คือ ความพึงพอใจของผู้รับบริการหรือ การบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ซึ่งมีนักวิชาการได้ให้ความหมาย ดังนี้
ที.เอ. ไรอัน และ พี.ซี. สมิทธ์ ได้กล่าวถึง ประสิทธิภาพของบุคคลว่า เป็นความสัมพันธ์ระหว่างผลลัพธ์ในแง่บวก กับสิ่งที่ทุ่มเทให้กับงาน เช่น ความพยายามที่ได้รับจากงานนั้น
ชุบ กาญจนประกร (2502, 40) กล่าวว่า ประสิทธิภาพเป็นแนวความคิดหรือความมุ่งมาดปรารถนาในการบริหารงานในระบอบประชาธิปไตย ในอันที่จะทำให้การบริหารราชการได้ผลสูงสุด คุ้มกับที่ได้ใช้จ่ายเงินภาษีอากรในการบริหารงานประเทศและผลสุดท้ายประชาชนได้รับความพึงพอใจ
อุทัย หิรัญโต (2525, 123) กล่าวว่า ประสิทธิภาพในทางราชการหมายรวมถึงผลการปฏิบัติงานที่ก่อให้เกิดความพึงพอใจ และประโยชน์แก่มวลมนุษย์ (human satisfaction and benefit produced) และยังต้องพิจารณาถึงคุณค่าทางสังคมด้วย โดยการนำเวลาเข้ามาพิจารณาด้วย
ธงชัย สันติวงษ์ (2526, 198) นิยามว่าประสิทธิภาพ หมายถึง กิจกรรมทางด้านการบริหารบุคคลที่ได้เกี่ยวข้องกับวิธีการ ซึ่งหน่วยงานพยายามที่จะกำหนดให้ทราบแน่ชัดว่า พนักงานของตนสามารถปฏิบัติงานได้มีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด
วิรัช สงวนวงศ์วาน (2531, 86) กล่าวว่า ประสิทธิภาพการบริหารงาน จะเป็นเครื่องชี้วัดความเจริญก้าวหน้า หรือความล้มเหลวขององค์กร ผู้บริหารที่เชี่ยวชาญจะเลือกการบริการที่เหมาะสมกับองค์กรของตน และนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า ประสิทธิภาพ หมายถึง ผลการดำเนินกิจกรรมหรือโครงการใด ๆ รวมถึงความพึงพอใจที่เกิดแก่ผู้รับบริการ โดยใช้ทรัพยากรทางการบริหารอย่างคุ้มค่าและปริมาณการใช้ทรัพยากรน้อยที่สุด
ความหมายของประสิทธิผล
มีผู้ให้ความหมายของประสิทธิผลไว้ดังนี้
ประสิทธิผล (Effectiv) หมายถึง แนวทางหรือวิธีการ กระบวนการหรือตัววัดนั้นสามารถตอบสนองจุดประสงค์ที่ตั้งไว้ได้ดีเพียงใด การประเมินประสิทธิผล ต้องประเมินว่าสามารถบรรลุความต้องการได้ดีเพียงใด ด้วยการใช้แนวทางที่เลือก การนำไปปฏิบัติหรือตัววัดที่ใช้ (ศูนย์ประกันคุณภาพการศึกษา สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ,2545)
สมศักดิ์ คงเที่ยง (หน้า 63) ได้ให้ความหมายของคำว่า ประสิทธิผล หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างผลลัพธ์ของการทำงานกับเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
นอกนากนี้ พรชัย เชื้อชูชาติ (2546, 31-32) ได้กล่าวถึงความหมายของประสิทธิผลของนักวิชาการหลายท่าน ดังนี้
ธงชัย สันติวงศ์ (2535, 3) กล่าวว่า ประสิทธิผลเป็นการทำงานที่ได้ผลโดยสามารถบรรลุผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ
ติน ปรัชญพฤทธิ์ (2536, 130) ระบุว่า ประสิทธิผล หมายถึง ระดับที่คนงานสามารถปฏิบัติงานให้บรรลุเป้าหมายมากน้อยเพียงใด
กมลวรรณ ชัยวานิชศิริ (2536, 32-33) ไดใหแนวคิดและความหมายของประสิทธิผลวา ประสิทธิผลของโรงเรียนไมน่าจะหมายถึง ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหรือความพึงพอใจในการทํางานเพียงอยางใดอยางหนึ่ง แตประสิทธิผลของโรงเรียน หมายถึง การที่โรงเรียนสามารถผลิตนักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูง และสามารถพัฒนานักเรียนใหมีทัศนคติทางบวก ตลอดจนใหสามารถปรับตัวใหเขากับสภาพแวดลอมทั้งภายใน ภายนอกรวมทั้งสามารถแกปัญหาภายในโรงเรียน ซึ่งจะทําใหเกิดความพึงพอใจในการทํางาน โดยเปนการมองประสิทธิผลของทั้งระบบ
เปรมสุรีย เชื่อมทอง (2536, หนา 9) กลาววา ประสิทธิผล คือ ผลงานของกลุมซึ่งเปนไปตาม
เปาหมายที่วางไว ดังนั้นประสิทธิผลของโรงเรียนคือ ความสําเร็จของโรงเรียนที่สามารถทํา
หนาที่ใหบรรลุเปาหมายที่ตั้งเอาไว ทั้งนี้เกิดจากประสิทธิภาพของผูบริหารโรงเรียนที่สามารถใช
ความรูความสามารถและประสบการณในการบริหารงานเพื่อโนมนาวใหผูใตบังคับบัญชาปฏิบัติ
งานใหเกิดผลตามเปาหมายที่ตั้งเอาไว
เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ (2536, 97) กลาววา ประสิทธิผลขององคการ หมายถึงการที่
องคการสามารถดําเนินการจนบรรลุเปาหมาย หรือบรรลุวัตถุประสงคที่วางไว
ฟดเลอร (Fiedler, 1967, 9) กลาววาประสิทธิผล คือ การที่กลุมสามารถทํางานที่
ไดรับมอบหมายใหบรรลุวัตถุประสงคได ซึ่งถือวาเปนประสิทธิผลของกลุม
สเตียรส (Steers,1977, 55) กลาววา ประสิทธิผล คือการที่ผูนําไดใชความสามารถ
ในการแยกแยะการบริหารงาน และการใชทรัพยากรใหบรรลุวัตถุประสงคที่ตั้งไว
ไพรส (Price, 1963, p. 318 cited in Lawiess, 1979, p. 33) ไดใหความหมายของคําว
ประสิทธิผล คือ ความสามารถในการดําเนินการใหเกิดผลตามเปาหมายที่ตั้งไว้ โดยมีตัวบงชี้
ความมีประสิทธิผลขององคการ 5 อยาง คือ ความสามารถในการผลิต ขวัญ การปฏิบัติตาม
แบบอยาง การปรับตัว และความเปนปกแผนขององคการ
ฮอย และมิสเกล (Hoy & Miskel, 1991, p. 373 citing Mott, 1972) ไดใหความหมาย
ของประสิทธิผลของโรงเรียน หมายถึง การที่โรงเรียนสามารถผลิตนักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทาง
การเรียนสูง สามารถพัฒนานักเรียนใหมีทัศนคติทางบวก สามารถปรับตัวกับสิ่งแวดลอมที่ถูกบีบ
บังคับได และรวมทั้งสามารถแกปญหาภายในโรงเรียนไดเปนอยางดี
จากความหมายข้างต้น สรุปได้ว่า ประสิทธิผล คือกระบวนการทำงานที่ทำให้เกิดผลลัพธ์ตามเป้าหมายหรือนโยบายที่กำหนดไว้
การบริหารทรัพยากรทางการศึกษาที่เน้นหลักประสิทธิภาพและประสิทธิผล
จากการศึกษาความหมายของประสิทธิภาพและประสิทธิผล สามารถสรุปได้ว่าการบริหารทรัพยากรทางการศึกษาที่เน้นหลักประสิทธิภาพและประสิทธิผลนั้น เป็นการเน้นการจัดสรรทรัพยากรโดยยึดถือประโยชน์สูงสุดที่เกิดขึ้นจากการใช้ทรัพยากร และบรรลุตามวัตถุประสงค์หรือนโยบายที่กำหนดไว้
..... อ่านต่อได้ที่: https://www.gotoknow.org/posts/226830
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น